کاری، یکی از پرطرفدارترین و متنوعترین غذاهای دنیا، نمایانگر فرهنگ، تاریخ و ذائقهی کشورهای جنوب آسیا، بهویژه هند است. این غذا، فراتر از یک دستور سادهی آشپزی، نمادی از تنوع، رنگ، طعم و ادویه است که در مناطق مختلف جهان با چهرههای متفاوتی ظاهر میشود. از خیابانهای بمبئی گرفته تا سفرههای خانگی در تایلند، ژاپن و انگلستان، کاری جایگاه ویژهای دارد.
واژهی "کاری" (Curry) ریشه در زبان تامیل (زبان یکی از اقوام جنوب هند) دارد و از کلمهی "کاری" به معنای سس یا خورشت گرفته شده است. استعمارگران انگلیسی این واژه را در قرن ۱۸ وارد زبان خود کردند و بهمرور به عنوان واژهای عمومی برای همهی غذاهای تند و ادویهدار آسیایی استفاده کردند.
در واقع، در فرهنگهای محلی هند، غذاها با نامهای خاصی شناخته میشوند (مثل ماسالا، کورما، ویندالو، ساگ و...) و واژهی "کاری" بیشتر در خارج از هند برای نامگذاری عمومی این نوع غذاها رایج شده است.
هند مهد اصلی کاری است، جایی که هزاران سال است غذاها با ترکیبات متنوعی از ادویهها پخته میشوند. با گسترش استعمار بریتانیا، کاری وارد منوی غذایی انگلستان شد و محبوبیت بسیاری یافت. مهاجرت هندیها و پاکستانیها به کشورهای غربی در قرن بیستم، باعث گسترش بیشتر آن شد.
کاری سپس در کشورهای آسیای جنوبشرقی مانند تایلند، مالزی، سریلانکا، اندونزی و حتی ژاپن شکل مخصوص به خود را پیدا کرد. هر منطقه با توجه به مواد بومی، طرز تهیهی متفاوتی برای کاری دارد.
کاری میتواند با گوشت، مرغ، غذاهای دریایی یا کاملاً گیاهی تهیه شود. اما وجه اشتراک تمام آنها استفاده از ادویهها و سس غلیظ است.
مواد رایج:
پیاز، سیر و زنجبیل: پایهی اصلی بسیاری از کاریها
ادویهها: زردچوبه، زیره، گشنیز خشک، دارچین، فلفل سیاه، هل، فلفل چیلی، میخک، برگ بو و...
گوجهفرنگی یا رب گوجه: برای سس غلیظ و رنگدهی
ماست یا شیر نارگیل: برای ایجاد بافت خامهای
مرغ، گوشت، ماهی یا سبزیجات: مواد اصلی کاری
چیکن ماسالا: مرغ پختهشده در سسی خامهای با ادویههای تند
ویندالو: کاری تند اهل منطقهی گوا با سرکه و سیر
کورما (Korma): کاری ملایم با ماست، بادام و خامه
چانا ماسالا: کاری گیاهی با نخود
کاری سبز (Green Curry): با خمیر کاری سبز و شیر نارگیل
کاری قرمز و زرد: با طعمهای تندتر یا ملایمتر
معمولاً شامل بادمجان، ریحان تایلندی و میگو یا مرغ
کاری ژاپنی ملایم، غلیظ و شیرینتر است و با سیبزمینی، هویج، پیاز و گوشت تهیه میشود.
اغلب با برنج و ترشی سرو میگردد.
در ایران غذاهایی مانند خورشت کاری (در مناطق جنوبی) و کاری مرغ بندری وجود دارند که تحت تأثیر آشپزی هندی هستند.
در افغانستان نیز کاری با گوشت و ادویههای خاص رواج دارد.
کاری با توجه به مواد تشکیلدهندهاش، میتواند غذایی مقوی، پرانرژی و سرشار از آنتیاکسیدان باشد. برخی از خواص مهم:
زردچوبه: خاصیت ضدالتهاب و ضدسرطان
زنجبیل و سیر: کمک به هضم و سیستم ایمنی
شیر نارگیل: منبع چربی سالم و انرژی
سبزیجات متنوع: فیبر بالا و ویتامینهای مختلف
البته باید توجه داشت که برخی کاریها ممکن است دارای چربی و کالری بالا باشند، بهخصوص اگر همراه با برنج زیاد یا نان مصرف شوند.
کاری معمولاً با یکی از گزینههای زیر سرو میشود:
برنج باسماتی (در هند و ایران)
برنج یاسمین (در تایلند)
نان نان، چاپاتی یا روتی
ترشی، سالاد خیار و ماست یا دال عدس
کاری فقط یک غذا نیست؛ بلکه داستانی از طعم، تاریخ، مهاجرت و فرهنگ است. این خوراک لذیذ و متنوع، با هزاران ترکیب ممکن از مواد و ادویهها، توانسته دل بسیاری از مردم جهان را به دست آورد. از رستورانهای لوکس گرفته تا غذاهای خیابانی، کاری همیشه حضور پررنگی در دنیای آشپزی جهانی دارد.